نام کتاب:
مبانی توسعه پایدار در ایران
مولفان:
محمود سريع‌القلم - جواد اطاعت - فرهاد دژپسند - علي ديني تركماني
- مظفر صرافي - وحيد محمودي –بهروز هادی زنوز
قطع:وزيري
نوع جلد:شوميز
ناشر:علم
زبان:فارسي
تعداد صفحات:384
سال انتشار:1392
نوبت چاپ:اول
شابك: 9789642244706
درباره کتاب:
کتاب «مبانی توسعه پایدار در ایران» که حاوی مقالات هفت چهره علمی و دانشگاهی کشور است توسط انتشارات علم پاییز منتشر گردیده. دکتر جواد اطاعت، دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی؛دکتر محمود سریع القلم، استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر مظفر صرافی، دانشیار جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر وحید محمودی، استاد اقتصاد دانشگاه تهران؛ دکتر فرهاد دژپسند، دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی، دکتر علی دینی ترکمانی،استادیارموسسه پزوهشهای بازرگانی و دکتر بهروز هادی زنوز، پژوهشگر گروه پژوهشی اقتصاد کلان مرکز تحقیقات استراتژیک از نویسندگان این کتاب هستند
نویسندگان این کتاب در بخش اول به «مثلت نظام تدبیر و توسعه پایدار» می‌پردازند و ابتدا «فرهنگ سیاسی و توسعه در ایران» را بررسی می‌کنند و سپس «توسعه به مثابه حکمروایی شایسته» را موضوع تحقیق قرار می‌دهند. در فصل سوم این بخش به سراغ «سیاست خارجی و توسعه در ایران» می‌پردازند و جایگاه ایران را در نظام بین‌الملل بررسی می‌کنند. عنوان فصل چهارم نیز «تمرکززدایی اقتصادی (خصوصی‌سازی) » است که بیشتر درباره تجربه خصوصی‌سازی در کشورهای توسعه یافته چون بریتانیا، فرانسه، شیلی و رومانی و بررسی نظام اقتصادی ایران در قانون اساسی و جایگاه شرکت‌های دولتی در این اقتصاد است.
در ابتدای مقدمه این کتاب آمده: توسعه فرآیند گذار از وضع موجود به وضع مطلوب در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. توسعه به مثابه نهالی است که باید غرس شود و با مراقبت و مواظبت رشد کرده، بالنده شده تا به ثمر بنشیند. آنچه در این فرآیند نقش‌آفرینی می‌کند چگونگی تعامل انسان با طبیعت در ظرف زمان است. البته مبحث توسعه موضوع جدیدی نیست. بهبود شرایط زندگی انسان واستفاده بهینه از منابع و امکانات مادی ومعنوی، در طول تاریخ از دغدغه‌های اصلی جوامع انسانی به طور اعم و متفکران، صاحبنظران وحاکمان به طور اخص بوده است. دوره پارینه‌سنگی، نوسنگی، مس و مفرغ، انقلاب صنعتی و دوره کنونی بیانگر سیر تکامل اندیشه انسان برای چگونگی بهره‌وری از امکانات و منابع موجود در طبیعت بوده است.
در پایان این مقدمه، نویسنده می‌نویسد: بنابراین در گفتمان توسعه پایدار خوشبختی چندجانبه نسل کنونی و نسل‌های آینده مورد توجه و عنایت قرار گرفت. با این رویکرد بر اساس شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وسیاسی آنچه مفروض ما است توسعه‌نیافتگی ایران در مقایسه با پیشرفت‌های تمدن جدید بشری است. موضوع بعدی دلایل این توسعه‌نیافتگی است. مهم‌تر آنکه برای جبران این توسعه‌نیافتگی چه باید کرد؟ یا به عبارتی راه برون‌رفت از این وضعیت کدام است؟ نظریه‌یی که مبنای این نوشتار است، این است که علت اولیه و موجده توسعه‌نیافتگی داخلی است وعلت مبقیه و تعمیق توسعه‌نیافتگی به چگونگی روابط و مناسبات حاکم برنظام بین‌المللی ارتباط پیدا می‌کند. این نظریه با رویکردی اثباتی و نه سلبی توسعه‌یافتگی کشوری چون ایران را در گروی سه مثلث «نظام تدبیر»، مثلث «سرمایه‌ها» و مثلث «تمرکززدایی» می‌داند.
با این رویکرد هرم توسعه مرکب از سه مثلث و ۹ ضلع شکل خواهد گرفت. همان‌گونه که در نمودار فوق پیداست فرهنگ سیاسی، سرمایه اجتماعی و دموکراسی و جامعه مدنی اضلاع قاعده این هرم را تشکیل می‌دهند. ارتباط این عوامل نه‌تنها به صورت همبستگی مکانیکی بلکه دارای پیوستگی ارگانیکی است. به عبارتی مجموعه این عناصر به مثابه اعضا و جوارح یک موجود زنده است که بدون یکی، دیگری نیز به صورت نهادمند نمی‌تواند وظیفه و کارکرد خود را به نحو مطلوبی به انجام برساند و باعث رشد و پویایی و تداوم توسعه شود. به بیان دیگر فرآیند توسعه پایدار زمانی شکل گرفته و به پیش خواهد رفت که تمامی این عناصر و عوامل در تعامل با یکدیگر کارکرد خود را به نحو مطلوب و موثری به انجام برسانند. بر مبنای این نظریه هر مثلث یکی از بخش‌ها و هرکدام از این اضلاع یکی از فصول این پژوهش را تشکیل می‌دهند.